BİŞKEK (AA) - Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te düzenlenen Kırgız-Türk İş Forumu'nda konuşan Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Adılbek Kasımaliyev, 2022-2025 yılları arasında Türkiye'den Kırgızistan ekonomisine 1 milyar 449 milyon dolar tutarında doğrudan yatırım yapıldığını bildirdi.
Bişkek'te Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen forum, Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Adılbek Kasımaliyev'in başkanlık ettiği Kırgızistan-Türkiye Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 12. Toplantısı kapsamında düzenlendi.
Kasımaliyev, forumda yaptığı konuşmada, Kırgız ve Türk halklarının kardeş olduğunu vurgulayarak, "Bizleri dil, kültür ve manevi bağlar yakınlaştırıyor. Türk dostlarımız ve misafirlerimiz, Tanrı Dağı eteklerine hoş geldiniz." dedi.
- Türkiye, en çok yatırım yapan ülkelerin başında geliyor
Kasımaliyev, Türkiye'nin Kırgızistan'a en fazla yatırım yapan ülkeler arasında yer aldığını belirterek, "2022-2025 yılları arasında Türkiye'den Kırgızistan ekonomisine 1 milyar 449 milyon dolar doğrudan yatırım geldi. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2 milyar 300 milyon doları aştı." diye konuştu.
Kırgızistan'da faaliyet gösteren Türk sermayeli şirket sayısının 3 bine yaklaştığını söyleyen Kasımaliyev, bu şirketlerin Kırgız vatandaşlarına istikrarlı istihdam sağladığını belirtti.
- "Manas Üniversitesi, geleceğe yapılan bir yatırımdır"
Kasımaliyev, Kırgızistan-Türkiye ilişkilerinin eğitim, bilim, kültür, tıp, sosyal ve insani alanlarda da geliştiğine dikkat çekti.
Özellikle eğitim alanındaki işbirliğine ayrı bir önem verdiklerini söyleyen Kasımaliyev, "Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, bugün dünya çapında tanınan bir üniversite oldu. 30 yılda 14 bin 250 mezun verdi. Bu mezunlar, bugün 43 ülkede görev yapıyor. Bu sadece bir yatırım değil, aynı zamanda geleceğe yapılan büyük bir katkıdır." ifadesini kullandı.
Kasımaliyev, Türkiye Maarif Vakfının kurduğu modern okullar ile Yunus Emre Enstitüsünün faaliyetlerini, iki halkın entelektüel ve manevi işbirliğinin göstergesi olarak değerlendirdi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının (TİKA) ise eğitimden sağlığa, tarımdan altyapıya kadar pek çok alanda yüzlerce projeye imza attığını aktaran Kasımaliyev, bunun "işbirliğinin en başarılı modelini" oluşturduğunu kaydetti.
- “Türkiye, stratejik kalkınma ortağımızdır”
Kırgızistan ekonomisinin istikrarlı şekilde büyümeye devam ettiğini ifade eden Kasımaliyev, 2025 yılı itibarıyla gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 11 oranında arttığını ve bu yılın ilk 8 ayında ulusal bütçe gelirlerinin 1 trilyon somu aştığını bildirdi.
Kasımaliyev, elde edilen ekonomik başarının ardında iş dünyası için uygun ortamın sağlanması ve kapsamlı reformların hayata geçirilmesinin yattığını belirterek, "İdari engeller azaltıldı, bürokrasi sadeleştirildi. Devlet hizmetleri dijitalleştirildi. Vergi ve gümrük sistemleri kolaylaştırıldı. Yatırımcıların hukuki korumasına öncelik verildi." dedi.
Türkiye'nin stratejik kalkınma ortağı olduğunu vurgulayan Kasımaliyev, "Ülkemiz, hafif sanayi, tarım ve gıda işleme, enerji, ulaşım ve lojistik, turizm, madencilik, inşaat, bilgi teknolojileri ve dijital ekonomi gibi alanlarda büyük bir potansiyele sahip. Bu alanlarda Türkiye ile ortak projelere hazırız." diye konuştu.
Kasımaliyev, Kırgızistan'ın dijitalleşme, İslami finans, helal gıda, siber güvenlik ve eğitim alanlarında da Türkiye ile işbirliğine açık olduğunu dile getirerek, Türkiye'de eğitim gören yüzlerce Kırgız öğrencinin iki ülke arasında güçlü birer bağ oluşturduğunu kaydetti.
Türkiye'nin iş insanlarını yatırıma davet eden Kasımaliyev, helal gıdanın yanı sıra turizm alanındaki kayak merkezlerine, yeni şehirlerin kurulmasında, dijitalleşme alanlarındaki yatırımlara açık olduklarını sözlerine ekledi.
- "Geç kalmayın. Çin'in gerisinde kalmayalım"
Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Temir Sariyev de Türkiye'den gelen misafirlere seslenerek, "Kardeşlerimiz, Kırgızistan'a hoş geldiniz. Burası ata toprakları. Biz kardeş halklarıyız. Biz çok mutluyuz. Türkiye bizim için büyük ortak. Yollarımız sizlerle birdir." dedi.
İki ülke cumhurbaşkanların arasındaki ilişkilerin sıcak olduğunu, birbirlerine güven verdiklerini ve desteklediklerini belirten Sariyev, ortak iş yapmak için tüm koşulların mevcut olduğuna işaret etti.
Sariyev, Kırgızistan'da tüm sektörlerde çok büyük değişimlerin yaşandığını belirterek, "2012 yılında ortak ticaret cirosunu 1 milyar dolarlık bir hedef koymuştuk. Bugün ortak ticaret hacmimiz için 5 milyar dolar hedef koyuyoruz. Gelecekte 10 milyar dolara ulaştırmamız gerekiyor. Geç kalmayın. Çin'in gerisinde kalmayalım. Bankacılık ve otelcilik alanında Türkiye önde. Biz yatırımcı arıyoruz." diye konuştu.
- "Türkiye, en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssü"
Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Nail Olpak ise Türkiye ile Kırgızistan arasında ortak işbirliği alanlarının önemine vurgu yaptı.
Olpak, "Yeşil ve dijital dönüşüm hepimizin öncelikle gündem maddelerden birisi. Türkiye, Batı Avrupa ile Çin arasında en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssü. 600 milyar doları aşan bir dış ticaret hacmine sahibiz. Bu hacmi dostlarımızla birlikte kullanmak istiyoruz. Kırgız dostlarımızı Türkiye'ye yatırım yapmaya davet etmek istiyorum." dedi.
İş forumuna 40 Kırgız ve 30'a yakın Türk firmasından yaklaşık 200 girişimci katıldı.
